ΣΚΟΠΕΛΟΣ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ
ΣΚΟΠΕΛΟΣ
ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗ ΣΚΟΠΕΛΟ
Οι Απόκριες διαρκούν τρεις εβδομάδες πριν τη Μ. Σαρακοστή. Αρχίζουν από την Κυριακή του Τελώνη και Φαρισαίου κατά την οποία λέμε ότι μπαίνει ή ανοίγει το Τριώδιο επειδή από αυτή την Κυριακή αρχίζει η χρήση στην Εκκλησία του εκκλησιαστικού βιβλίου “Τριώδιο” και τελειώνουν την Κυριακή της τυροφάγου. Η πρώτη εβδομάδα λέγεται ” άρτι - βούρτσι” γιατί δεν τηρείται καμιά νηστεία ούτε Τετάρτη ούτε Παρασκευή.
Η δεύτερη από την Κυριακή του Ασώτου λέγεται “κρεατινή” γιατί γίνεται μεγάλη κατανάλωση κρέατος.
Η Τρίτη εβδομάδα από την Κυριακή της Κρεοφάγου μέχρι την Κυριακή της τυροφάγου λέγεται “τυρινή ή λευκή” γιατί γίνεται κατανάλωση τυριών και γενικά γαλακτοκομικών προϊόντων.
Τις δύο τελευταίες εβδομάδες όλος ο κόσμος νέοι γέροι και παιδιά συνηθίζουν να διασκεδάζουν μεταμφιεσμένοι γυρνώντας από σπίτι σε σπίτι στους δρόμους στις γειτονιές. Αυτοί οι μεταμφιεσμένοι λέγονται μουτσούνες, μασκαράδες λόγω της μάσκας την οποία φοράνε.
Συνηθίζουν να δίνουν μικρές παραστάσεις όπου βρεθούν μιμούμενοι και σατιρίζοντας διάφορα γεγονότα της καθημερινής ζωής, ανθρώπινους χαρακτήρες, ακόμη και συντοπίτες τους ( ο τσιγγάνος, ο αρκουδιάρης, ο γάμος, η γέννα ).
Οι πιο καλές όμως θα λέγαμε οι πιο αριστοκρατικές είναι οι “Μπράμδες”. Αυτές φορούν καλά μαντήλια και τοπικές ενδυμασίες (φουστανέλες, βράκες, τουαλέτες της εποχής) και πολλά τσαπράζια ασημένια. Γυρίζουν από γειτονιά σε γειτονιά και τραγουδούν το επικό τραγούδι της “Βλάχας”.
Άντε να πάμε Βλάχα στον πέρα καφενέ
Να σε τρατάρω Βλάχα σουμάδα κι αργιλε...
Δε θέλω τη σουμάδα ούτε τον αργιλέ
Μον θέλω ένα λουκούμι κι ένα γλυκό καφέ...
Οι Μπράμδες μαζεύονται την Κυριακή της τυρινής στις πλατείες της Παναγίας Παπαμελετίου, στο Γυφτόρεμα, στο Μύλο, στον Αι - Γιάννη και στο Χριστό τραγουδούν και χορεύουν ενώ οι νοικοκύρηδες τους κερνούν ρυζόγαλο γαλακτομπούρεκο και άφθονο κρασί .
Επίσης την ίδια Κυριακή συναντάμε και το έθιμο της “τράτας” κατά το οποίο μασκαράδες μουντζούρηδες σκαρώνουν με καλάμια ένα καΐκι την τράτα και περνάνε από γειτονιά σε γειτονιά λέγοντας ευτράπελα (πιρπάσκα) τραγούδια αυτοσχεδιάζοντας και πειράζοντας τους παρευρισκόμενους.
Το μπουλούκι που ακολουθεί την τράτα με τους “τραταραίους” αποτελείται από λογής λογής μασκαρεμένους οι οποίοι τραγουδούν, πίνουν και κερνιόνται τα ρυζόγαλα από τις νοικοκυρές ενώ κατά το σούρουπο η πορεία αυτή καταλήγει στην παραλία όπου και θα “φουντάρουν” στη θάλασσα την τράτα τους. Το γλέντι όμως και οι χοροί θα συνεχίσουν στα σπίτια μέχρι τις πρωινές ώρες. Πρόκειται για έθιμο που αναπαριστά τους κουρσάρους που παλιότερα λυμαίνονταν τα αιγαιοπελαγίτικα νησιά και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων.
Την Δευτέρα η οποία λέγεται “Καθαρή Δευτέρα” όλοι οι Σκοπελίτες θα ξεχυθούν στους αγρούς και στις ακρογιαλιές για να γιορτάσουν με χορούς και τραγούδια την έναρξη της νηστίσιμης περιόδου της Μ. Σαρακοστής. Αυτή μέρα τρώνε θαλασσινά ( αχινούς, φούσκες, μύδια, πεταλίδες) ταραμά ή ταραμοσαλάτα , τουρσιά, τη λαγάνα, ελιές, ενώ πίνουν άφθονο κρασί. Συνηθίζουν μάλιστα να σχηματίζουν με λουλάκι στο μέτωπό τους έναν σταυρό και στο αυτί τους κρεμούν ένα κλωνί ζουμπούλια μυρωδάτα. Η διασκέδαση τελειώνει αργά τη νύχτα οπότε και οι παρέες χωρίζουν ενώ εύχονται χρόνια πολλά και καλή Σαρακοστή.
Κειμενο: Κωνσταντίνος Σύρος ( για το skopelosweb.gr τον οποίο και ευχαριστούμε θερμά)
