ΣΚΟΠΕΛΟΣ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ & ΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΥ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ
Σκόπελος οι οικισμοί του νησιού. Μετά την εφαρμογή του προγράμματος συνενώσεων Ιωάννης Καποδίστριας στο νησί της Σκοπέλου δημιουργήθηκαν τρία (3) Τοπικά
Διαμερίσματα.
1. Το Τοπικό Διαμέρισμα Σκοπέλου, με έδρα την πόλη της Σκοπέλου και πληθυσμό 3.027 κατοίκους.
2. Το Τοπικό Διαμέρισμα Γλώσσας, με έδρα το χωριό της Γλώσσας και πληθυσμό 1.195 κατοίκους.
3. Το Τοπικό Διαμέρισμα Κλήματος, με έδρα το χωριό Νέο Κλήμα και πληθυσμό 474 κατοίκους. (απογραφή 2001)
Η πόλη της Σκοπέλου, πρωτεύουσα του νησιού, η οποία βρίσκεται στο ΒΑ τμήμα του νησιού, είναι μια πανέμορφη μικρή πολιτεία, αμφιθεατρικά χτισμένη, με στενά πλακόστρωτα ανηφορικά δρομάκια και ασβεστωμένα σπίτια με κεραμίδι που ανεβαίνουν μέχρι τους 3 λόφους και το Κάστρο.
Ενα από τα κύρια στοιχεία που συνηγόρησαν στην ανακύρηξη της πόλης της Σκοπέλου σε παραδοσιακό οικισμό ήταν η αρχιτεκτονική της· η Σκόπελος αποτελείται από ένα κράμα αρχιτεκτονικών ρυθμών.
Δυο βασικά συστατικά , ο σχιστόλιθος στις στέγες σπιτιών και των πολυάριθμων εκκλησιών και τα νεοκλασικά στοιχεία ξεχωρίζουν στα σπίτια της Σκοπέλου.
Επίσης, η ρυμοτομία της Σκοπέλου, με την προσαρμογή της στις υψομετρικές διαφορές, με την αμφιθεατρική της διάταξη που προσφέρει το μεγαλύτερο δυνατό ποσοστό θέας, ήλιου και αέρα, τις λιγοστές θολωτές στοές και την αξιοποίηση φυσικών στοιχείων έχει τη δική της ομορφιά και τέχνη.
Από τη Χώρα, εκτείνεται και το οδικό δίκτυο του νησιού μήκους 37 χιλιομέτρων που περνώντας από το Νότιο τμήμα του φτάνει ως το Λουτράκι, το λιμάνι της Γλώσσας και το δεύτερο λιμάνι του νησιού μετά τη Χώρα.
Ο δρόμος είναι αρκετά καλός κυριολεκτικά πνιγμένος στα πεύκα με αρκετές στροφές βέβαια.
Η διαδρομή είναι μοναδική καθώς θα περάσετε από τις περισσότερες παραλίες του νησιού, με τη σειρά: από το Στάφυλο, τον Αγνώντα, το Λιμνονάρι, τον όρμο του Πανόρμου, από τις Μηλιές και την Καστάνη, από τις ωραιότερες παραλίες του νησιού, από το Έλιος ή Νέο Κλήμα, ένα σχετικά νέο χωριό, το Παλιό Κλήμα, τη Γλώσσα και θα τερματίσετε την περιήγησή σας ακολουθώντας την κεντρική οδική αρτηρία στο Λουτράκι στο δεύτερο λιμάνι του νησιού που βρίσκεται στο νότιο τμήμα του, απέναντι από το νησί της Σκιάθου.
Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ, Στη Σκόπελο ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αρχιτεκτονική των σπιτιών, η οποία δεν υπάγεται σε έναν ενιαίο τύπο· στην πραγματικότητα μπορεί κανείς να διακρίνει τέσσερις βασικούς αρχιτεκτονικούς τύπους: εκείνον με τις βενετσιάνικες επιρροές, τον πηλιορείτικο, μακεδονικό, τον αγροτικό και τον νεοκλασικό.
Η ενετική κυριαρχία επηρέασε κατ’αρχήν την τοπική αρχιτεκτονική, όπως και την αρχιτεκτονική των εκκλησιών , αφού τότε χτίστηκαν πολλές από τις εκκλησίες του νησιού.
Αργότερα, οι λαϊκές κατοικίες επηρεάστηκαν από τον πηλιορείτικο , μακεδονικό τύπο, λόγω της επαφής με το Πήλιο, αλλά και λόγω των μεταναστών από τη Μακεδονία.
Στην Χώρα της Σκοπέλου συναντάμε πολλά σπίτια μακεδονικού τύπου, διώροφα ή τριώροφα με ξύλινες στέγες σκεπασμένες με σχιστολιθικές πλάκες. Συνήθως η πρόσοψη του τελευταίου ορόφου είναι κατασκευασμένη με «τσασμά», δημιουργώντας τα γνωστά σαχνισιά με πολλά παράθυρα.
Στην Χώρα συναντάμε και κάποια λιθόκτιστα σπίτια, όπως και στους άλλους οικισμούς του νησιού, τα οποία έχουν από ένα έως τρία πατώματα και με μπαλκόνια που στην άκρη τους έχουν ένα ξύλινο αποχωρητήριο.
Ο νεοκλασικός τύπος έκανε την εμφάνιση του μετά την ένωση με το νέο ελληνικό κράτος. Τότε στα πλούσια σπίτια που ανήκαν σε εμπόρους ή καραβοκύρηδες, προστέθηκαν νεοκλασικά στοιχεία, όπως προσόψεις με μαρμάρινα περιθυρώματα, με διακοσμητικά στοιχεία κτλ.
Στο εσωτερικό τους τα σπίτια στη Σκόπελο είναι πιο πλούσια από αυτά της Γλώσσας και του Κλήματος, τα οποία υπάγονται κατά βάσει στον αγροτικό τύπο.
Αυτό που ξεχωρίζει κανείς είναι τα αντικείμενα από πορσελάνη, τα υαλικά και τα ξύλινα έπιπλα, όπως καναπέδες και κασέλες.
Πολλά από τα διακοσμητικά αυτά αντικείμενα τα έφεραν ναυτικοί από τα ταξίδια τους και συνήθως οι νοικοκυρές τα στόλιζαν στον στόλιο, έναν χώρο στο πάνω μέρος της εσωτερικής σκάλας και αποτελούσαν δείγμα της οικονομικής ευρωστίας της οικογένειας.
Το αξιόλογο βιβλίο Σπίτια της Σκοπέλου, Επισημάνσεις σε μία λαϊκή αρχιτεκτονική, του γνωστού αρχιτέκτονα Marc Held, αφιερωμένο στους τεχνίτες και τους χωρικούς που έπλασαν το νησί μέσα στους αιώνες, προσφέρει μιαν εποπτεία του πυρήνα της λαϊκής αρχιτεκτονικής του νησιού.
